Geçmişte yaşanan afetlerde yapılan il bazlı müdahalelerde, ne yazık ki kamu yöneticilerinin, yalnızca kendilerine yakın partili belediyeleri işe dahil ettikleri görülmüştür. Halbuki afet neticesinde zarar gören altyapının onarımı, arama kurtarma, enkaz kaldırma gibi iş ve işlemleri tüm belediye ve kamu kurumlarının katılımıyla daha etkin biçimde yürütmek mümkündür.

Hürriyet Partisi iktidara geldiğinde, afetleri partiler üstü bir konu olarak kabul edeceğini taahhüt etmektedir. Bu kapsamda;

• AFAD’ın sürdürülebilir kalkınma amaçları doğrultusunda, yönetim kapasitesinin artırılması için devlet kurumlarıyla ortak çalışmasını sağlayacak bir mekanizma inşa edilecektir. Bu doğrultuda Türkiye Afet Müdahale Planı’nda bulunan çalışma gruplarının ana çözüm ortaklarının bünyesinde bir afet birimi kurulması sağlanacaktır. Bu birimler afet öncesi dönemde kendi kapasitelerinin dayanıklılıklarını ölçecek ve kapasite artırıcı planlar hazırlayacaktır. AFAD kurulan bu birimlerin hazırlık ve risk durumlarını, hatta afet sonrası yeniden yapılanma kabiliyetlerini denetlemek üzere yetkilendirilecektir.
• AFAD kuruluş amacı itibarıyla risk azaltma ve afet dönemlerinde koordinasyon işlevlerini devam ettirecek, arama kurtarma ve kaza kırım gerektiren tüm faaliyetler itfaiye teşkilatlarına devredilecektir. AFAD’ın mevcut müdahale bütçeleri, mahalli itfaiyelerin kapasitelerini artırmak için kullanılacak olup gönüllülerin mahalli örgütlenmesi ve eğitimleri de itfaiye teşkilatları tarafından sağlanacaktır. Bu sayede ekstra bütçeye ihtiyaç duyulmadan hem arama kurtarma kapasitesi artırılmış hem de ulusal itfaiye kapasitesi modernize edilmiş olacaktır.
• İtfaiye teşkilatlarının personel kapasitesi de artırılacak olup buralardaki teknik personel kadrosu, kurulacak olan Sivil Savunma, Mülkiyet Koruma ve Acil Durum Yönetimi bölümleri altında toplanacak; uzman personel kadrosu ise Acil Yardım ve Afet Yönetimi bölümleri altında toplanacaktır. Afet müdahalesi için teşkilatlanmış AFAD’a ait birlik müdürlüklerindeki menkul ve gayrimenkul mal varlıkları ise ilgili belediyelere devredilip afet eğitim merkezi olarak yeniden kurgulanacaktır.
• Bakanlıklar nezdinde afet birimleri kurulacaktır. Bu birimlerde görevlendirilecek personeller ile AFAD’da yer alan afet ve acil durum masalarında görevli personellerin, görevleri itibariyle inisiyatif alabilecek yetkinlikte olması şarttır. Bu nedenle söz konusu kadrolarda görev alacak personeller, acil yardım ve afet yönetimi gibi alanlarla ilişkilendirilebilecek eğitim programlarından mezun olmuş kişilerden seçilecektir.
• Müdahale dönemi için geliştirilen ama çoğu afette işlevsiz kalan AYDES gibi programların yerine, yapay zeka temelli bir karar destek sistemi geliştirilecektir. Bu sayede koordinasyon süreçlerinde AFAD’ın insan kaynaklı hata payı yüzdesi düşürülecek ve bürokrasinin yavaşlattığı koordinasyon süreçleri hızlandırılacaktır.

•  Türkiye Afet Müdahale Planı’nda yer alan hizmet grupları, kamu kurumları dışında STK’lardan da destek alabilmektedir. Afet operasyonlarında kamu adına harcama yapan ve şartlı bağış kabul eden bu STK’ların şeffaflığını sağlamak için İçişleri Bakanlığı ile ortak bir denetim mekanizması inşa edilecektir.
• Yetişkinlerde afet gönüllüğünü teşvik etmek ve afet personellerinin yıpranma payını azaltmak için afet müdahalesinde görev alınan gün sayısı kadar erken emekli olunmasının yolu açılacaktır.

Bir afetin riskini azaltmak, o afete müdahale etmekten hem insani hem iktisadi açıdan çok daha etkili ve sürdürülebilir bir yoldur. Bu nedenle muhtemel kaybı en aza indirmek için en doğrusu, afet gerçekleşmeden önce harekete geçmektir.

Bu çerçevede Hürriyet Partisi olarak; insan hayatını ve yaşam alanlarını merkeze alan, önleyici ve dayanıklılık odaklı bir dizi yenilikçi çözüm öneriyoruz. Bu kapsamda;

• AFAD’ın “soft power” kisvesi altında dış ülkelere verdiği burs programları durdurulacak; mevcut bütçe, uzman afet personeli yetiştirmek için kullanılacaktır.
• Sinop, Mersin ve Kırklareli illeri ve bunların çevre illeri öncelikli olmak üzere, yapımı yeni başlayan ve henüz iskanı verilmemiş yapı stoklarında sığınak zorunlu tutulacak; uzun vadede ise aynı şart, ulusal çapta getirilecektir.
• Deprem risk durumu gözetilmeksizin ülke genelindeki tüm binaların afet dayanıklılıkları ölçülecektir. Kentsel dönüşüm gerektiren yerlerde, imar affı olmaksızın dayanıklı kent inşasına katkı sağlayacak şekilde yapı stoku güçlendirilecektir.
• Deprem bölgelerinde sığınak ya da çadırkent bölgesi olarak tespit edilmiş kamu arazi ve binaları, vatandaş için güvenli hale getirilecektir.

• Sigorta, risk transferi konusunda emsalsiz bir yöntemdir. Riskin yönetilemediği ya da azaltılamadığı durumlarda, vatandaşın gelir elde ettiği işletmelere, işletmenin büyüklüğüne bağlı olarak belirlenen ölçüde sigorta zorunluluğu getirilecektir. Bu sayede vatandaşın afet sonrası dönemde yaşayacağı gelir kaybı en aza indirilecektir.
• KBRN afetleri için elzem olan afet risk iletişimi, Sağlık Bakanlığı ile uygun koşullarda tesis edilecek ve GAMER bu kapsamda yeniden yapılandırılacaktır.

• Hürriyet Partisinin temel ilkelerinden biri olan ifade hürriyetine istinaden, afet dönemlerinde bant daraltması gibi uygulamalar mevzuat düzenlemeleriyle engellenecektir. Öte yandan mevcut iletişim altyapısının güçlendirilmesi için devlet desteği verilecektir.
• İllerin risklerine yönelik zarar azaltma ve altyapı güçlendirme çalışmaları, İRAP uyarınca yapılacaktır.
• İskân aşamasına gelmiş olsa dahi yönetmeliğe uygun yapılmayan binaların barınma alanı olarak kullanılmasına izin verilmeyecek; yapım aşamasından sorumlu şirket, müteahhit ve denetim aşamasında onay veren tüm kamu yetkilileri hakkında etkin cezai süreçler yürütülecektir.
• İstanbul’da kentsel dönüşüm sürecinin uzun sürebileceği ve beklenen büyük Marmara depreminin kentsel dönüşüm süreci tamamlanmadan gerçekleşebileceği gibi hususlar göz önünde bulundurularak, kısa vadede riski yönetilebilir seviyeye çekebilmek için tüm kamu kurumlarının afet işlerindeki odak payı artırılacaktır.
• Afette kaynak yönetimi yapabilmek için kurumların müdahale gücünün önceden belirtileceği kapsamlı bir analiz yapılması hedeflenecektir.

• Fay hatlarına yakın olan barajlar, enerji hatları gibi kritik altyapıların dayanıklılıkları test edilecektir. Bu yapıların afet döneminde de çalışmaya devam edebilmesi için güçlendirme çalışmaları yapılacaktır.
• İç Anadolu bölgesinde iklim değişikliği kaynaklı artan sel tahribatı ve yol kapanmalarına ilişkin bir uyum planı hazırlanacaktır. Bu kapsamda vatandaşların 1. seviyedeki (s1) meteoroloji kaynaklı afetlerde CMAS üzerinden uyarılması sağlanacaktır. Kapanma olacağı öngörülen yollarda vatandaşın hazırlık düzeyi artırılmış olacak ve destek talep edenlerin durumunun acil olmadığı tespit edilirse, verilen hizmet bedeli geriye dönük tahsil edilecektir.

• Türkiye’de yangın riski; Akdeniz iklimine özgü sıcak, kurak yazlar ve bitki örtüsünün kolayca tutuşabilir özellikte olması nedenleriyle oldukça yüksektir. Bölgede mümkün olan yerlerde orman altı örtüsünün düzenli olarak temizlenmesi ve yangın koridorlarının oluşturulması, yangın riski olan aylarda yapay zeka destekli izleme yardımıyla erken uyarı sistemlerinin kurulması, orman yangını çıkarma ihtimali olan davranışlar hakkında halkı bilinçlendirmek için eğitimler verilmesi ve bu davranışları sergileyen vatandaşlara caydırıcı cezalar verilmesi gibi risk azaltma çalışmaları yapılacaktır. Ayrıca yangın söndürme uçakları ve helikopter filoları sayıca artırılarak ve eğitimli yangın söndürme personelleri yetiştirilerek olası yangınlara müdahale için etkin hazırlık yapılacaktır.